|
|
|
|
|
maag, maag (mage, maegske) |
|
| Zandj sjoortj de maag. |
| Det liktj 'm zwaor oppe maag. |
| Örges mèt inne maag zitte. |
|
|
|
maaien, mejje (mejtj, mejdje, gemejdj) |
|
| 't Graas mejje. |
|
|
|
|
|
maal, maol (maol) |
|
| Twieë maol twieë is veer. |
|
|
|
|
|
maan, maon (maone, mäönke) |
|
| Dae bril is nao de maon. |
| Loup nao de maon! |
| Eine bril mèt mäönkes. |
|
|
|
maand, maondj (maondje, mäöndje) |
|
| Dao zeen maondje en maondje uueverhaer gegange. |
| In al die maondje höb ich niks van 'm gehuuerdj. |
| Maonesjien. |
|
|
|
maandag, maondig |
|
| Smaondes. |
|
|
|
|
|
maandelijks, almaondjes, maondjeliks |
|
| Almaondjes kómme wae bie-ein. |
|
|
|
|
|
maar, mer |
|
| Mer, mer, waat ei gedoons! |
| Det doortj mer efkes. |
|
|
|
|
maart, mieërt |
|
| Mieërtse buje. |
|
|
|
|
|
Maas, Maas |
|
| Mooder Maas. |
| De Maas kumtj oet. |
| Dao zal nog väöl water door de Maas gaon vuuerdet se det klaor kriegs. |
|
|
|
|
|
|
|
maaskei, kinjerköpke (kinjerköpkes) |
|
| In Thoear zeen sjoean petroeane gelagd mèt kinjerköpkes. |
|
|
|
|
|
maat (1), maot (maote, mäötje) |
| meeteenheid |
| Det is neet mien maot bóks. |
| Det haet mer ei klein mäötje. |
| Det is ane maot. |
|
|
|
maat (2), maot (maote, mäötje) |
| muziekmaat |
| Die muzikante lepe neet inne maot. |
|
|
|
|
|
maat (3), maot (maote, mäötje) |
| kameraad |
| Det is nog altied miene bèste maot! |
|
|
|
|
|
macaroni, mekronie |
|
| Mekronie mèt kieës en sjónk is hieël lekker. |
|
|
|
|
|
machine, mesjien (mesjiender/mesjiene, mesjienke) |
|
| Ei nejmesjien en ei mejmesjien. |
|
|
|
|
|
machtig, mechtig (mechtiger, mechtigst) |
|
| Det roumtaertje is mich te mechtig. |
| Bie de begrafenis wórt 't mich te mechtig. |
|
|
|
|
madam, medam (medamme, medemke) |
|
|
|
|
|
|
|
made, maaj (maje) |
|
| Vèsse mèt maje. |
|
|
|
|
|
madeliefje, meizoentje (meizoentjes) |
|
| Maedjes maakdje zich mèt meizoentjes ei krenske vuuer inne haor. |
|
|
|
|
|
mager, mager (magerder, magerst) |
|
| Eine magere, smalen derm. |
| Ein vètte kuueke, ei mager testament. |
| "Wie geit 't?" "'Mager en gezóndj". |
|
|
|
|
|
maken, make (maaktj, maakdje, gemaaktj) |
|
| Doe höbs ’t ouch t’r haer gemaaktj! |
| Doe mós geine gek van Sintermerte make. |
| Dae haet mich get gemaaktj! |
|
|
|
makkelijk, maekelik (maekeliker, maekelikst), mekkelik |
|
|
|
|
|
|
|
makreel, mekreel (mekrele, mekreelke) |
|
|
|
|
|
|
|
makron, mekrón (mekróns, mekrunke) |
|
|
|
|
|
|
|
malen, male (ich maal, doe maals/meuls, hae maaltj/meultj, wae male, maaldje, gemale) |
|
| De mölder meultj 't mael. |
|
|
|
|
|
mals, zomig, zoumig |
|
| Det is eine lekkere zomige cake. |
| Kaofstóng is lekker zoumig vleis. |
|
|
|
|
man, man (men/mansluuj, menke), manskaerel |
|
| Mansluuj en vrouluuj. |
| Toen waas d'r 't menke! |
| Die vrouw is net eine manskaerel! |
|
|
|
manchet, mansjèt (mansjètte, mansjètje) |
|
|
|
|
|
|
|
manchetknoop, mansjètteknoup |
|
| Ein humme zónger mansjètteknuip is gein humme, zagte ze vreuger. |
|
|
|
|
|
mand, manj (manje, mendje) |
|
| Aerpele rape in ein manj. |
| Lieëke wie ein manj. |
|
|
|
|
manen, mane (maantj, maandje, gemaandj) |
|
| Emes mane óm zien sjoud te betale. |
|
|
|
|
|
manier, meneer (menere, meneerke) |
|
| Det zeen toch gein menere! |
| Det is zien meneer van doon. |
|
|
|
|
mankeren, faele (faeltj, faeldje, gefaeldj), mankere (mankeertj, mankeerdje, gemankeerdj) |
|
| Waat faeltj dich? |
| Det faeltj t'r nog mer aan. |
| Waat mankeertj dich? |
|
|
|
mannetjesduif, hoeare |
|
| Einen hoeare en ein zie. |
|
|
|
|
|
mantel, mantjel (mantjels, mentjelke) |
|
| Moder ging inne noewe mantjel nao de kirk. |
|
|
|
|
|
markt, mert (merte, mertje) |
|
| Op zaoterdig gaon väöl minse nao de mert. |
| Eine mertkraom. |
| Mertluuj. |
|
|
|
mars, marsj (marsje, mersjke) |
|
| Vreuger begós de harmenie ei konzaer altied mèt eine marsj. |
| Hae haet 'm de marsj gemaaktj. |
|
|
|
|
marskramer, krieëmer (krieëmers) |
|
| Eine voddelekrieëmer. |
|
|
|
|
|
masker, mómmegezicht (mómmegezichter) |
|
|
|
|
|
|
|
mat, mat (matte, metje) |
|
| Ei duuermetje. |
|
|
|
|
|
matras, metras (metrasse, metreske) |
|
|
|
|
|
|
|
matroos, metroeas (metroeaze, metruueske) |
|
| Mèt de Ieëste Heilige Kemunie haje de meiste jónges vreuger ei metroeazepekske aan. |
|
|
|
|
|
me, mich |
|
| Ich höb mich vuuer 'm gesjaamdj. |
|
|
|
|
|
medaille (1), medalie (medalies, medaelieke) |
|
| Hae kreeg ein medalie vanne prins. |
| Ein vètlaere medalie kriege. |
|
|
|
|
medaille (2), sjappeleer (sjappelere, sjappeleerke) |
| gewijde medaille of scapulier |
| Mèt ein toespang wórt de sjappeleer vastgemaaktj op 't liefke. |
|
|
|
|
|
medelijden, kómpassie, mètlieje |
|
| Dao haaj ich toch kompassie mèt! |
| Mètlieje mèt emes höbbe. |
|
|
|
|
medicijn, middesien (middesiene, middesienke), millesien |
|
| Höbs se dich dien millesien al gepaktj? |
|
|
|
|
|
mee, mèt |
|
| Geis se mèt? |
| Duis se mèt? |
| Det tèltj neet mèt. |
|
|
|
meel, mael |
|
| Eine maelzak. |
| Maelzölder. |
|
|
|
|
meer, mieë, mieër |
|
| Mieër es ins veel d’r eine inne bieëk. |
| Väöl, mieër, meist. |
|
|
|
|
meerstemmig, mieërstummig |
|
| Hae kreeg ein mieërstummige mès. |
|
|
|
|
|
meervoud, mieërvaod |
|
| Mieërvaod en inkelvaod. |
|
|
|
|
|
meestal, meist, meistal |
|
| Ich gaon meist te voot nao de kirk. |
|
|
|
|
|
meeste, meiste |
|
| Väöl, mieë, de meiste, 't meiste. |
|
|
|
|
|
meester, meister (meisters, meisterke), óngerwiezer, sjoealmeister |
|
| Emes de meister make. |
|
|
|
|
|
meetlat, maot (maote, mäötje) |
|
| De tummerman haet de maot inne tes. |
|
|
|
|
|
meeuw, mieëw (mieëwe, mieëwke) |
|
| De mieëwe vlege achter de ploog aan. |
|
|
|
|
|
meevallen, losloupe, mètvalle |
|
| Det luiptj waal los! |
| De pries vèltj erg mèt. |
|
|
|
|
meidoorn, hagedoeare |
|
| De hagedoeare steit in bluuj. |
|
|
|
|
|
meikever, meikaever (meikaevers, meikaeverke), mölder (mölders, mölderke) |
|
| De kinjer haje eine mölder gevange. |
|
|
|
|
|
meimaand, meimaondj |
|
| De meimaondj is de Mariamaondj. |
| Inne meimaondj is ederen aovendj mès ane kepel. |
|
|
|
|
meisje, maedje (maedjes) |
|
| Wae höbbe drie maedjes en eine jóng. |
| Ei maedje wie ei flaetje. |
|
|
|
|
|
|
meisjeskoor, maagdekoear |
|
| 't Maagdekoear leep mèt palme en vluuegels inne persessie. |
|
|
|
|
|
meisjesnaam, maedjesnaam |
|
| Mie moder sjrieftj zich… mèt häöre maedjesnaam. |
|
|
|
|
|
melden, melle (meltj, meldje, gemeldj) |
|
| Dae nog get nuuedig haet, mót zich melle. |
|
|
|
|
|
melig, maelig |
|
| Doot neet zoea maelig. |
| Eine maeligen aerpel. |
|
|
|
|
melk, mèlk |
|
| Emes de mèlk zoor make. |
| Mèlkboer. |
| Mèlkestied. |
|
|
|
melkbrood, mèlkwèk |
|
| Aan 't rundje van sókkerpepeer kózjes se zeen det 't eine mèlkwèk waas. |
|
|
|
|
|
melken, mèlke (mèlktj, mèlkdje, gemèlktj) |
|
| Doe kóns slecht eine bók mèlke. |
| Doeve mèlke. |
| Dae bleef aan 't mèlke uuever zien doeve. |
|
|
|
melkfabriek, fuus (fuze, fuuske), mèlkfebriek |
|
|
|
|
|
|
|
meneer, menieër (menieëre, menieërke) |
|
| Hae veuldje zich einen hieële menieër toen d’r benumdj waas es köster. |
|
|
|
|
|
menen, meine (meintj, meindje, gemeindj) |
|
| Mèt meine besjeet t'r zich ins eine. |
| Det kóns se neet meine. |
| Es se meins des se t'r bès, bès se t'r gewaes. |
|
|
|
menens, meines |
|
| En noe is ’t mich meines! |
| Oppe lèste rippetiesies vuuer 't concours weurtj 't meines. |
|
|
|
|
mengen, minge (mingtj, mingdje, gemingdj) |
|
| Die kleure mós se dorein minge. |
|
|
|
|
|
menig, mennig |
|
| Mennig kindj haet gesjeie aojers. |
|
|
|
|
|
menigeen, mennigein |
|
| Mennigein zooj dao blie mèt zeen. |
|
|
|
|
|
mening, meining (meininge) |
|
| Eder zien eige meining! |
|
|
|
|
|
mens, mins (minse/luuj, minske) |
|
| Ich bèn mer einen halve mins vandaag. |
| Zich gedrage wie eine groeate mins. |
| Aoj luuj mós se in häör waeze laote. |
|
|
|
mensenschuw, minsesjoew |
|
| Det maedje is ei bitje minsesjoew. |
|
|
|
|
|
mep, vaeg (vaege, vaegske), watsj (watsje, wetsjke) |
|
| Klaats Cornelis, gaef 'm ein vaeg! |
| Es se neet oetsjeits, kriegs se ein watsj óm dien oeare. |
|
|
|
|
meppen, flaere (flaertj, flaerdje, geflaerdj), vaege (vaegtj, vaegdje/voog, gevaegdj), watsje (watstj, watsdje, gewatstj) |
|
| Dalik flaer ich t'r dich ein! |
| Es se neet gaw maaks des se wegkums, den vaeg ich dich t’r ein. |
| Ich kós dich waal óm dien oeare watsje! |
|
|
|
merel, maerel (maerels, maerelke) |
|
| Hae flötj wie eine maerel. |
|
|
|
|
|
merrie, maer (maere, maerke) |
|
| Einen hingst en ein maer. |
| En toen waas 't maerke laam. |
| "Woea geis se haer?" "Nao Kölle óm ein maer." |
|
|
|
mes, mets (metser, metske) |
|
| 't Mets in 't verke laote staeke. |
| Emes 't mets oppe kael zètte. |
| 't Mets snietj van twieë kantje. |
|
|
|
mest, mèst |
|
| Mèst vare. |
| Mèst breie. |
| Es stróntj mèst weurtj, lieëtj 't zich vare. |
|
|
|
met, mèt |
|
| Mèt en mèt get doon. |
| Get mèt ein höbbe. |
|
|
|
|
meteen, dalik, drek, medein, oppendaod |
|
| Ich kóm drek. |
| Medein kóm ich dich hoeale. |
| Det deej d'r oppendaod vuuer mich, wie ich det vroog. |
|
|
|
meten, maete (ich maet, doe muts/mits, hae mutj/mitj, wae maete, maetdje/moot, maetdje/mote, gemaete) |
|
| De tummerman mutj 't kezien. |
| Ze flink gemaete kriege. |
| Zich mèt emes maete. |
|
|
|
meter (1), maeter (maeters) |
| peettante |
| Paeter en maeter woeare bie d'n duip. |
|
|
|
|
|
meter (2), maeter (maeters, maeterke) |
| lengtemaat |
| Väöl maeters make. |
|
|
|
|
|
metselaar, metselieër (metselieërs) |
|
|
|
|
|
|
|
metselspecie, metselspies, spies |
|
| Maak nog ein kuup spies aan. |
|
|
|
|
|
middag, middig |
|
| Óm twelf oor loetj 't middig. |
| Ich kóm óm middig. |
| Ich kóm inne middig. |
|
|
|
middagdienst, middigsjicht |
|
| Óm twelf oor vertrokke de mienwirkers vuuer de middigsjicht. |
|
|
|
|
|
middagmaal, middig, middigaete |
|
| Allewiel aete ze de middig saoves. |
|
|
|
|
|
middagslaapje, unjer |
|
| Hae hèltj zienen unjer nao de middig. |
|
|
|
|
|
midden, midde |
|
| Ich zoeat inne midde. |
| De sjei zitj inne midde. |
|
|
|
|
mier, aomzeiksel (aomzeiksele, aomzeikselke) |
|
| Eine aomzeikselehoup. |
|
|
|
|
|
mij, mich |
|
| Num dich ei vuuerbeeldj aan mich. |
|
|
|
|
|
mijden, mieje (mietj, miedje, gemiedj) |
|
|
|
|
|
|
|
mijn (1), mie, mien, miene |
| bezittelijk voornaamwoord |
| Mie kindj, mien kat, mienen hóndj. |
| Vuuer mien paart duis se det. |
|
|
|
|
mijn (2), mien (miene, mienke) |
| kolenmijn |
| De miene höbbe vuuer Thoear väöl beteikendj. |
|
|
|
|
|
mijnwerker, mienwirker (mienwirkers) |
|
| De mienwirkers ginge mètte koelbös nao de mien. |
|
|
|
|
|
|
|
minuut, menuut (menute, menuutje) |
|
| Bènne ein menuut bèn ich dao! |
|
|
|
|
|
mis, mès (mèsse, mèske) |
|
| Ein mès bestèlle vuuer de jaordeenst. |
| Ein mès mèt drie hieëre. |
| Hae kreeg nog ei mèske nao. |
|
|
|
|
|
misdienaar, koearjóng (koearjónges), mèsdener (mèsdeners, mèsdenerke) |
|
| Allewiel zeen ouch maedjes koearjóng. |
| De mèsdeners zoeate ane mèswien. |
|
|
|
|
misère, ieëlendj, mezerie, mizerie, ozel |
|
| Óndanks d'n ieëlendj heel hae de mood t'rin. |
| Ocherm, det vruike haet häör hieël laeve inne mizerie gezaete. |
| Innen ozel zitte. |
|
|
|
miskraam, miskraom, misval |
|
| Die vrouw haet eine misval gehadj. |
|
|
|
|
|
|
|
mismoedig, mismeujig |
|
| Dao weurs se mismeujig van. |
|
|
|
|
|
misschien, mesjiens, misjiens |
|
| Nog neet mesjiens! |
| Wie alles klaor waas, kwaam mesjiens ouch kieke. |
|
|
|
|
misselijk, ieëmelik |
| gezegd over reuk |
| Waat ruuktj de bluuj vanne kerstaanjele toch ieëmelik. |
|
|
|
|
|
missen, misse (mistj, misdje, gemistj) |
|
| Verdorie, de sjötte höbbe 't lèste bölke gemistj. |
|
|
|
|
|
misstappen, zich vertraeje (vertreutj, vertroeaj, vertroeaje) |
|
| Ich höb mich vertroeaje. |
|
|
|
|
|
mist, moet |
|
| Waat eine moet boete, doe zuus niks! |
|
|
|
|
|
mistroostig, mistruuestig |
|
| Mistruuestig waer. |
|
|
|
|
|
modder, drek, pratsj, toeater |
|
| Hae veel midden innen drek. |
| De sjoon zitte ónger de pratsj, gei wónjer, waat eine toeater! |
|
|
|
|
mode, moeade |
|
| Die bóks is oette moeade. |
| Det is ei moeadepupke. |
|
|
|
|
modern, noewerwèts |
|
| Aojerwèts en noewerwèts. |
|
|
|
|
|
moe, meug (meuger, meugst) |
|
| Ich bèn zoea meug wie kaoj pap. |
| Kótsmeug zeen. |
|
|
|
|
moed, mood, keraasj |
|
| De mood zaktj 'm inne sjoon. |
| Vol goje mood zeen. |
| Höb neet de keraasj! |
|
|
|
moeder, moder (moders, meuderke) |
|
| Moder woeandje toet häören doead bie ós in. |
| Det kindj is ein echt póppemeuderke. |
| Ein moder kan baeter tieën kinjer groeatbringe es tieën kinjer ein moder. |
|
|
|
moederziel, moormins, moorzeel, moorzieëlig |
|
| Die vrouw zitj d'n gansen daag moorzieëlig allein. |
|
|
|
|
|
moeilijk, meujlik (meujliker, meujlikst), lestig (lestiger, lestigst) |
|
| Doot neet zoea lestig, det is al meujlik zat! |
|
|
|
|
|
moeite, meute, mote |
|
| Det is neet de meute waerd! |
| Örges meute vuuer doon. |
| Doot dich gein mote, ich bèn zoea weg! |
|
|
|
moer, moor (more, meurke) |
|
| 't Raad leep mich oette fiets, de moor waas mich losgerammeldj. |
|
|
|
|
|
moerasland, brook |
|
| Tösse Thoear en Kaesing liktj ’t Brook, ’t Vieverbrook. |
|
|
|
|
|
moeten, mótte (ich mót, doe mós, hae mót, zie mótte, móste, gemótte) |
|
| Mótte is dwank en bäöke is kinjerzank. |
| Hie is niks te mótte! |
| Mózjes se nog get nuuedig höbbe, den huuer ich 't waal. |
|
|
|
mogelijk, mäögelik |
|
| Wie is det in godsnaam mäögelik? |
| Ich kós 'm det mèt gein mäögelikheid aan zie verstandj bringe. |
|
|
|
|
mogen, moge (ich moog/maag, doe moogs/maags, hae moog/maag, zie moge, moogdje/móchte, gemoogdj/gemoge/gemóchtj) |
|
| Moogs doe det, ich maag det neet van mie moder. |
| Emes neet moge. |
| Dae höb ich noeat gemóchtj. |
|
|
|
mokken, broeke (broektj, broekdje, gebroektj), brónke (brónktj, brónkdje, gebrónktj), mónke |
|
| Zit neet zoea te mónke! |
|
|
|
|
|
mol, mol (möl, mölke) |
|
| Dao zitte väöl möl in 't graas. |
|
|
|
|
|
molen, muuele (muueles, muuelke) |
|
| Eine slaag vanne muuele höbbe. |
| Ei muueleraad. |
|
|
|
|
molenaar, mölder (mölders, mölderke) |
|
| Mölder, maal mich mie mael, mie moder mót mich ei mikske mingele, mèt mitjes, metjes mèlk. |
|
|
|
|
|
molensteen, muuelestein |
|
| Dae kan niks laote ligke es heit iezer en muuelestein. |
|
|
|
|
|
mond, móndj (munj, mundje), snebbel (snebbels, snebbelke) |
|
| Vaeg dich de móndj mer aaf, doe kriegs niks mieë! |
| Neet op zie mundje gevalle zeen. |
| Kal neet zoeaväöl, haod ins aeve diene snebbel. |
|
|
|
mondeling, mónjeling |
|
| Mónjeling en sjriftelik. |
|
|
|
|
|
mondig, mónjig, munjig |
|
| Munjig verklaordj waere. |
|
|
|
|
|
mondstuk, móndjstök |
|
| Ei noew móndjstök op 't instrument höbbe. |
|
|
|
|
|
monter, flokker (flokkerder, flokkerst), móntjer |
|
| Det is ei flokker wècht. |
| Waat kiektj det wècht móntjer oet zien uigskes. |
|
|
|
|
mooi, sjoean (sjoeaner, sjoeanst), net (netter, netst) |
|
| Sjoean sjoon, Sjeng. |
| Thoear haet hieël get sjoeans te beje. |
| Waat ei net maedje is det! |
|
|
|
moord, moeard (moearde) |
|
| Ich zooi t'r eine moeard vuuer doon óm dao achter te kómme. |
| Eine moeardenieër. |
|
|
|
|
mop, móp (móppe, mupke) |
|
| Móppe tappe. |
| Vertèl mich ins ei mupke. |
|
|
|
|
mopperen, grawwele (grawweltj, grawweldje, gegrawweldj), knotere (knotertj, knoterdje, geknoterdj), móppere (móppertj, mópperdje, gemópperdj), snotere |
|
| Hae grawweltj zich get bie-ein. |
| Waat ei geknoter! |
|
|
|
|
morel, merel (merelle, merelke) |
|
| Merelle zeen good óm flaaj van te bakke. |
|
|
|
|
|
morgen, mörge |
|
| Mörge is 't zòndig. |
| Jao, mörge bringe! |
|
|
|
|
morgenavond, mörgenaovendj |
|
|
|
|
|
|
|
morgenmiddag, mörgemiddig |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
mormel, mórmel (mórmels, mörmelke) |
|
|
|
|
|
|
|
morsen, slabbere (slabbertj, slabberdje, geslabberdj), struie (struitj, struidje, gestruidj) |
|
| Slabber neet zoea! |
| Ich höb op mien bóks gestruidj. |
|
|
|
|
mouw, moew (moewe, muke) |
|
| Ei klèdje mèt ei pófmuke. |
| De moewe zeen te kort. |
| Dao is waal eine moew aan te passe. |
|
|
|
mug, mök (mögke, mökske) |
|
| Es de mögke saoves danse, weurtj ’t sangerendaags sjoean waer. |
|
|
|
|
|
|
|
muil, moel (moele, muulke) |
|
| Det bietje pudding is de moel getergdj. |
| Ein moel wie ein sjöp höbbe. |
| Emes op zien moel houwe. |
|
|
|
muis, moes (muus, muuske) |
|
| Erm moes, die mer einen oetgank kèntj. |
| Es ei kindje geboeare is kriegs se besjuut mèt muuskes. |
|
|
|
|
muisstil, moesstil, muuskesstil |
|
|
|
|
|
|
|
murw, mörf |
|
| Ich bèn gans mörf. |
|
|
|
|
|
mus, mös (mösse, möske) |
|
| Zie meintj det häör mös eine kenarie is. |
| Woea hègke zeen, kóns se mösse vange. |
|
|
|
|
muts, möts (mötse, mötske) |
|
| Ein möts opdoon es 't kaod is. |
|
|
|
|
|
muur, moor (more, meurke) |
|
| Ein steinse moor. |
| Det zoot moor- en moorvast. |
|
|
|
|
muziek, meziek (meziekske) |
|
| Thoear is bekèndj óm ziene meziek. |
| Mezieksjoeal. |
|
|
|
|
muziekstandaard, pepiter (pepiters, pepiterke) |
|
| Inne houtere pepiters zoeate vreuger brandjgaetjes vanne segrètte. |
|
|
|
