|
|
|
|
|
haag, hèk (hègke, hèkske) |
|
| De hèk sjaere. |
| Ich bèn gans ane hèk. |
| Woea hègke zeen, kóns se mösse vange. |
|
|
|
haagwinde, pispötje (pispötjes) |
|
|
|
|
|
|
|
haak, haok (häök, häökske) |
|
| De sjónk aan d’n haok hange. |
| Zie is neet innen haok. |
|
|
|
|
haaknaald, haoknaoldj, kersjeernaoldj |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
haan, haan (hane/haander, haenke) |
|
| Woea d’n haan sjertj, mót t’r ouch pikke. |
| Eine gojen haan weurtj neet vèt. |
| Dao krejtj geinen haan nao. |
|
|
|
haar (1), haor (haor/haore, häörke) |
| hoofd-/lichaamshaar |
| Zich de haor oette kop trèkke van spiet. |
| Gein haor op miene kop die dao-aan dinktj. |
| Haor oppe tenj höbbe. |
|
|
|
haar (2), häör, häöre |
| bezittelijk voornaamwoord |
| Häör dochter. Häör kindj. Häöre mins. |
| Häör dochter is al groeat. |
| Truuj veertj häöre verjaordaag. |
|
|
|
haardot, knót, koef, kóf |
|
| Eine sjoeane koef haor höbbe. |
| De haor in eine kóf doon. |
|
|
|
|
haas, haas (haze, haeske) |
|
| Dae wètj woea haas hoektj. |
|
|
|
|
|
haasten, zich haoste (haostj, haosdje, gehaostj), zich jage (ich jaag, doe jeugs, hae jeugtj, joog, gejaagdj), zich spoje (spootj, spoodje, gespoodj) |
|
| Dao is nemes dae ós jeugtj. |
| Spoot dich ins! |
|
|
|
|
|
|
hagelen, haachele (haacheltj, haacheldje, gehaacheldj) |
|
|
|
|
|
|
|
hak, hak (hakke, hekske) |
|
| Op hoeag hekskes loupe. |
|
|
|
|
|
haken, haoke (haoktj, haokdje, gehaoktj), kersjere (kersjeertj, kersjeerdje, gekersjeerdj) |
|
| Oma kersjeerdje ein sprei. |
|
|
|
|
|
halen, hoeale (hoealtj, hoealdje, gehoealdj) |
|
| Koeale hoeale óm de staof te stoeake. |
|
|
|
|
|
halsketting, kral, kraljee |
|
| Doe höbs eine sjoeane kraljee óm. |
|
|
|
|
|
ham, sjónk (sjónke, sjunkske) |
|
| Doe höbs raw sjónk, geruikdje sjónk en gekoeakdje sjónk. |
| De sjónk hóng in 't sjónkezekske in 't keldergaat te druuege. |
| Snie ins langs de sjónk. |
|
|
|
hand, handj (henj, hendje) |
|
| Örges ein hendje van höbbe. |
| De henj juueke mich. |
| Wae kónne neet kaarte, wae höbbe de handj neet. |
|
|
|
handelaar, hanjelieër, koupman |
|
|
|
|
|
|
|
handelen, hanjele (hanjeltj, hanjeldje, gehanjeldj) |
|
| 't Hanjeldje zich óm niks. |
|
|
|
|
|
handig, henjig (henjiger, henjigst) |
|
| Doe bès dao henjig in. |
| Det kriegs dich henjig klaor. |
|
|
|
|
handigheid, veug |
|
| Örges veug van höbbe. |
|
|
|
|
|
handschoen, haos (haose, häöske), handjsjoon |
|
| Doot dich de haose aan oppe fiets. |
| 't Kindje haaj gebreidje häöskes aan. |
| Laere handjsjoon aanhöbbe. |
|
|
|
handtas, handjtes, sjekosj (sjekosje, sjekösjke) |
|
| Zie haaj ein sjieke sjekosj bie zich. |
|
|
|
|
|
handvol, hampel (hampele, hempelke) |
|
| Ein hampel fermesjèl inne sop doon. |
| Ein hempelke kese. |
|
|
|
|
hanengekraai, hanesjrej |
|
| Daag linge mèt Driekuueninge einen hanesjrej, mèt Sint Pieëter twieë en mèt Leechtemès tèlle wae neet mieë. |
|
|
|
|
|
hangen, hange (ich hang, doe hings, hae hingtj, hóng, gehange) |
|
| Dae ’t breid haet, lieëtj ’t breid hange. |
| 't Hingtj zich t'róm! |
| Det hang ich dich neet ane naas! |
|
|
|
|
|
hap, bóf (bóffe, bufke), hap (happe/hep, hepke) |
|
| Pak dich nog eine bóf. |
| Ich höb neet zoeaväöl hónger, ich hoof mer ei klein hepke. |
| Its se ein hepke mèt? |
|
|
|
hard, hel (helder/heller, helst) |
|
| Det kwaam hel aan. |
| Knoeakehel. |
| Zoea hel wie einen dèn. |
|
|
|
hardop, hel-op |
|
| Det zooj ich hie mer neet hel-op zègke. |
|
|
|
|
|
haring, hieëring (hieëringe, hieëringske) |
|
| Hieëringbiete op Asgoonsdig. |
|
|
|
|
|
harken, raeke (raektj, raekdje, geraektj) |
|
| Det is eine fiene, dae raektj nog de kezelkes. |
|
|
|
|
|
hart, hert (herte, hertje) |
|
| Mèt hert en zieël get doon. |
| Eine groeate móndj mer ei klein hertje höbbe. |
| Höb 't hert neet! |
|
|
|
harten, herte |
|
| Hertenaos, hertenhieër/hertekuuening, hertevrouw/hertedam, herteboer. |
|
|
|
|
|
hebben, höbbe (ich höb, doe höbs, hae haet, wae höbbe, gae höbtj, haaj, haje, gehadj/gegadj) |
|
| Es wae alles haje, den haje angere niks. |
| Dao höbbe wae ós. |
| Det haaj hieël get aan vuuerdet ze aan waas. |
|
|
|
hechting, klam (klamme, klemke/klemmerke) |
|
| Ich haaj twieë klemmerkes inne wónj gekrege. |
|
|
|
|
|
|
|
heel (2), hieël |
| bijwoord |
| Det meintj zich hieël get. |
| Det höb ich hieël gaer. |
| Wae höbbe hieël get aafgelache. |
|
|
|
heel (3), alik, gans, hieël |
| niet gebroken |
| De roet waas gelökkig nog alik. |
| Ich höb die flesse hieël hie gekrege. |
|
|
|
|
heen, haer |
|
| Woea geis se haer? |
| Vreuger trokke de brikkebekkers nao Pruses haer óm te wirke. |
| Dao stuit miene kop neet haer. |
|
|
|
heer, hieër (hieëre, hieërke) |
|
| Det is eine sjoeanen hieër, dae duit precies wie ’t ’m oetkumtj. |
| Ei prónt hieërke. |
| Gein twieë hieëre tegeliek kónne dene. |
|
|
|
hees, heis |
|
| Zie kaldje mèt ein heise stum. |
|
|
|
|
|
heet, heit (heiter, heitst) |
|
| Hae kan niks laote ligke es heit iezer en muuelestein. |
|
|
|
|
|
heffen, höffe (höftj, höfdje, gehöftj), löchte (löchtj, löchdje, gelöchtj) |
|
| Kóm ins mèt helpe höffe! |
| Löcht die taofel ins mèt op. |
|
|
|
|
|
|
|
|
hel, hèl (hèlle, hèlke) |
|
| Ei gezicht höbbe of se de hèl aangeblaoze höbs. |
| Det brantj wie ein hèl. |
| Loup nao de hèl. |
|
|
|
held, heldj (heldje) |
|
| Dao bèn ich geinen heldj in. |
| Einen heldj op zök. |
|
|
|
|
helder, klaor (klaorder, klaorst) |
|
| Van water drinke kriegs se klaor ouge. |
|
|
|
|
|
heleboel, hieëleboel, 'n hieël deil, einen houp |
|
| Ich höb al ein hieël deil opgeruumdj. |
|
|
|
|
|
helemaal, gaar, gaaroets, gans, hieëlemaol, knatsj, ram |
|
| Gaaroets neet. |
| Det is mich knatsj egaal. |
| Hae is ram vanne kaart. |
|
|
|
helft, hèlft (hèlfte, hèlfke/hèlftje) |
|
|
|
|
|
|
|
helpen, helpe (ich help, doe hulps, hae hulptj, hólp, gehólpe) |
|
| De lèste man de zak op helpe. |
| Det help ich dich hoeape. |
| Det hulptj niks. |
|
|
|
hem, 'm, hum |
|
| Det höb ich hum gezag. |
|
|
|
|
|
hemd, humme (hummes, humke) |
|
| Emes 't humme van 't lief vraoge. |
|
|
|
|
|
hemeltje-lief!, jözes-genaoje! |
|
|
|
|
|
|
|
hengel, gaerd (gaerde, gaerdje) |
|
| Mètte gaerd gaon vèsse. |
|
|
|
|
|
hengsel, hingel (hingels, hingelke), hingsel |
|
| D’n hingel van d’n ummer is kepot. |
|
|
|
|
|
|
|
herderstasje, ratelieërke |
|
|
|
|
|
|
|
hersenen, herre, herses, horre |
|
| Emes de herre inhouwe. |
| Vreuger oeate ze gebraoje verkesherre. |
|
|
|
|
herstellen (1), zich herkriege |
| beter worden |
| Tant Truuj waas nogal krank mer haet zich good herkrege. |
|
|
|
|
|
herstellen (2), make (maaktj, maakdje, gemaaktj), stökkere (stökkertj, stökkerdje, gestökkerdj) |
| repareren |
| Miene fiets is weer gemaaktj. |
| Kóns se mich de bóks neet stökkere? |
|
|
|
|
het, het, 't |
|
| 't Maedje is al groeat gewoeare. |
| 't Raengeldje de gansen daag. |
|
|
|
|
heten, heite (ich heit, doe hèts, hae hètj, hètdje/heet/hoot, geheite), zich sjrieve (sjrieftj, sjreef, gesjreve) |
|
| Wie hèts doe? |
| Het hoot nao zie moder. |
| Wie sjriefs se dich ouch al weer? |
|
|
|
heup, huuep (huuepe) |
|
| Ein noew huuep. |
| 't Op zien huuepe höbbe. |
|
|
|
|
|
|
hiel (1), kontervaes, vaes (vaese, vaeske) |
| van een mens |
| Gater inne vaese vanne zök höbbe. |
| Emes oppe vaese traeje. |
|
|
|
|
hiel (2), hieës (hieëze, hieëske) |
| van een varken |
| In ertesop huuertj ein hieëske. |
|
|
|
|
|
hier, hie |
|
| Kies hie! |
| Det kós hie neet en dao neet, zagte ze. |
| Óngenuuedj is ouch hie! |
|
|
|
hierboven, hieboeave |
|
| Dae van hieboeave zuut alles. |
|
|
|
|
|
hierheen, hiehaer, hie-op-aan, hierop |
|
| "Geis se hierop?" "Nae, ich mót daorop.'' |
|
|
|
|
|
|
|
hiernaast, hienaeve |
|
| Die van hienaeve. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
hij, dae, d'r, hae |
|
| Hae wètj neet waat d'r zaet. |
| Waat duit d'r? |
|
|
|
|
hijgen, hiege (hiegtj, hiegdje, gehiegdj) |
|
| Hae hiegdje wie ei postpaerd. |
|
|
|
|
|
hinderen, hinjere (hinjertj, hinjerdje, gehinjerdj) |
|
| Det hinjertj niks. |
|
|
|
|
|
hinderlijk, ambetant (ambetanter, ambetantst), ammetant, hinjerlik (hinjerliker, hinjerlikst) |
|
| Det is ammetant. |
|
|
|
|
|
hitte, hits |
|
| Good tieënge de hits kónne. |
| Eine hitsbróbbel. |
|
|
|
|
hobby, leefhöbberie (leefhöbberieje) |
|
| Örges leefhöbberie aan höbbe. |
|
|
|
|
|
hoe, wie |
|
| Wie geit 't? |
| Wie mót ich det doon? |
| 't Wie en 't waat. |
|
|
|
hoed, hood (heuj, heudje) |
|
| Dao doon ich d'n hood vuuer aaf! |
| Det kèns se ónger ein heudje vange. |
|
|
|
|
|
|
hoek, hook (heuk, heukske) |
|
| D’n hook ómgaon. |
|
|
|
|
|
hoelang, wielang |
|
| Wielang wóls se dao blieve? |
|
|
|
|
|
hoer, hoor (hore, heurke), pópnel (pópnelle, pópnelke) |
|
|
|
|
|
|
|
hoest, hoost (heusje/heuske) |
|
| Det is ei lieëlik heuske! |
| Gaef ’m ein hoostbabbeltje. |
|
|
|
|
hoesten, hooste (hoostj, hoosdje, gehoostj) |
|
| Ich lik al de gansen daag te hooste. |
|
|
|
|
|
hoeveel, wieväöl |
|
| Wieväöl jaor bès se noe gewoeare? |
|
|
|
|
|
hoeven, hove (hooftj, hoofdje, gehooftj) |
|
| Hae wól van alles mer hae hoofdje niks. |
| Det hoofs se neet te zègke. |
|
|
|
|
hoewel, ofsjoean, wiewaal |
|
| Wiewaal ich gein zin haaj, ging ich toch mèt. |
|
|
|
|
|
hoezeer, wiezieër |
|
| Wiezieër ich 't ouch wil, ich kan 't neet. |
|
|
|
|
|
hoezo, wiezoea |
|
| Wiezoea det? |
|
|
|
|
|
hok, hok (hokker, hökske) |
|
| Knienshokker. |
|
|
|
|
|
hol (1), hoeal, laeg |
| van binnen leeg |
| Det is get vuuer achter einen hoealen tandj. |
|
|
|
|
|
hol (2), hol (höl, hölke) |
| holle ruimte |
| Moezehölkes. |
|
|
|
|
|
hompelen, hómpele (hómpeltj, hómpeldje, gehómpeldj), strómpele (strómpeltj, strómpeldje, gestrómpeldj) |
|
| Hae hómpeldje de ganse waeg. |
| Einen hómpelepoeat. |
|
|
|
|
hond, hóndj (hunj, hundje) |
|
| Dao vritj geinen hóndj broead haer! |
| Oppen hóndj zeen. |
| Zoea krank wie einen hóndj. |
|
|
|
honderd, hóngerd |
|
| . ... en hóngerd is gein ein! |
|
|
|
|
|
hondsdagen, hóndsdaag |
|
| Van 19 juli toet en mèt 18 augustus zeen de hóndsdaag. |
|
|
|
|
|
honger, hónger |
|
| Hónger höbbe wie ei paerd. |
|
|
|
|
|
hoofd, bölles (böllese, bölleske), kop (köp, köpke) |
|
| Hoeal dich mer niks in diene bölles. |
| Waat de kop vergitj, mótte de bein misnete. |
| Waat dae in ziene kop haet, haet d'r nog lang neet in zien vot. |
|
|
|
hoofddoek, dook (deuk, deukske), plak (plagke/plek, plekske) |
|
| Die vrouw haet altied eine plak ómme kop. |
|
|
|
|
|
|
|
hoofdpijn, koppien |
|
| Vergaon vanne koppien. |
|
|
|
|
|
hoofdstel, haam (hame, haemke), hötsel (hötsels, hötselke) |
|
| Dae d’n haam neet kan lieje, mót gei paerd wille heite. |
| Vuuer te betale mótj gae 'm aan d'n haam sjödde. |
|
|
|
|
hoog, hoeag (hoeager, hoeagste) |
|
| Doe kóns hoeag en lieëg springe, ich doon ’t neet. |
| Ein voest hoeager es ei verke. |
| Hoeag vanne toeare blaoze. |
|
|
|
hoogmis, hoeagmès, hoeamès |
|
| Zie haet de vreugmès ónger de hoeagmès oethange. |
|
|
|
|
|
hoogmoed, hoeavaart |
|
| Hoeavaart mót pien lieje. |
|
|
|
|
|
hoognodig, hoeagnuuedig, nuuedig |
|
| Ich mót hoeagnuuedig. |
| Doe mós nuuedig nao de kapper. |
|
|
|
|
hoogstens, huuegstes |
|
| Ich kan huuegstes ein eurke blieve. |
|
|
|
|
|
hoogte, huuegdje (huuegdjes), huuegte |
|
| Huuegdje, lingdje en breidje. |
| Gein huuegdje van emes kriege. |
|
|
|
|
|
|
hooigras, gromendj, huigraas |
|
| Hae haet ’t gromendj gemejdj. |
|
|
|
|
|
hoop (1), berm (berm, bermke), houp (huip, huipke) |
| stapel |
| Vreuger zatte de boere nog sjoean berm in 't veldj. |
| D'n duvel sjietj altied oppe groeatsten houp. |
| Ocherm, waat ein huipke. |
|
|
|
hoop (2), hoeap |
| verwachting |
|
|
|
|
|
|
hoorn (1), hoearen (hoeares) |
| muziekinstrument |
| Mèt 't fieëst spuueldje de hoearengroep inne kirk. |
|
|
|
|
|
hoorn (2), hoearen (häör) |
|
| De häör van eine bók. |
|
|
|
|
|
hopen, hoeape (hoeaptj, hoeapdje, gehoeaptj) |
|
| Det help ich dich hoeape. |
|
|
|
|
|
horen, huuere (huuertj, huuerdje, gehuuerdj) |
|
| Get weite van huuere zègke. |
| Huuer ich dich! |
|
|
|
|
horloge, horloeazje (horloeazjes, horluuezjeke) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
houden, haoje (ich haoj, doe hèls, hae hèltj, zie haoje/heel, höbbe gehaoje, haodj uch) |
|
| Emes vuuer 't lepke haoje. |
| Haodj uch stil! |
| Hèls se nog van mich? |
|
|
|
houten, houtere |
|
| Einen houtere sjop achter ’t hoes höbbe. |
|
|
|
|
|
houvast, pakkes |
|
| Aan ein flinke vrouw haet m'n good pakkes. |
|
|
|
|
|
huid, hoed, vel (velle, velke) |
|
| Zie zaat ’m dón oppe hoed. |
| Nao aod gebroek ’t vel vertieëre nao ein begrafenis. |
|
|
|
|
huifkar, hoefker |
|
| Mètte hoefker nao de broeloft gaon. |
|
|
|
|
|
huilebalk, bäökert, jankert, mekert |
|
|
|
|
|
|
|
huilen, bäöke (bäöktj, bäökdje, gebäöktj), blaere (blaertj, blaerdje, geblaerdj), janke (janktj, jankdje, gejanktj), meke (meektj, meekdje, gemeektj) |
|
| Bäöke vanne pien. |
| De kinjer ligke weer te blaere. |
| Sjei oet mèt janke. |
|
|
|
huis, hoes (hoezer, huuske) |
|
| Van hoes oet. |
| Zoea zeker wie ein hoes. |
|
|
|
|
huishouden (1), hoeshaoje |
|
| Det is mich dao ein hoeshaoje. |
|
|
|
|
|
huishouden (2), hoeshaoje |
| kapotmaken |
| Dae haet dao aardig hoesgehaoje, dae haet alles kepot gehouwdj. |
|
|
|
|
|
huishoudster, deensmaagd, hoeshaodster |
|
| De deensmaagd van pestoear. |
|
|
|
|
|
huismus, hoesmös |
|
| Die zuus se nörges, det is ein echte hoesmös. |
|
|
|
|
|
huiswaarts, heives, nao hoes, op hoes aan |
|
| Maak des se heives kums. |
| Gank heives! |
|
|
|
|
huiveren, hoevere (hoevertj, hoeverdje, gehoeverdj), sjoevere |
|
| Zich hoevere vanne kaoj. |
| Dao mós ich mich van sjoevere. |
|
|
|
|
humeurig, nuuetelik (nuueteliker, nuuetelikst) |
|
| Waat bès se vandaag toch nuuetelik! |
|
|
|
|
|
hun, häör, häöre |
|
| Häör fietse zeen gestoeale. |
| Uuever de bestraoting van Thoear braeke de toeriste häöre nak. |
|
|
|
|
huren, heure (heurtj, heurdje, geheurdj) |
|
| Ein heur- of ei kouphoes. |
|
|
|
|
|
hurken, hoeke (hoektj, hoekdje, gehoektj) |
|
|
|
|
|
|
|
hurkzit, huukske |
|
| Op ein huukske zitte. |
| "Ich zit al op ein huukske, waat zooj ’t den, waat zooj ’t den..?" |
|
|
|
|
huwelijk, trouw |
|
| In zienen trouw haet d'r zich väöl verbaeterdj. |
|
|
|
