|
|
|
|
|
baan, baan (bane, baenke), betrèkking |
|
| Vrie baan höbbe. |
| Zie haet ein gooj betrèkking. |
|
|
|
|
baard, baard (baarde, baerdje) |
|
| Zich ei baerdje laote staon. |
| En daomèt is de baard aaf! |
|
|
|
|
baas, baas (baze, baeske) |
|
| Det is ein echt baeske! |
|
|
|
|
|
baden, baje (baatj, baadje, gebaadj), bejje (bejtj, bejdje, gebejdj) |
|
| Puuetje baje. |
| Eine zwaerendje vinger mós se bejje in heit zoudawater. |
|
|
|
|
|
|
bak, bak (bakke, bekske) |
|
| Ei bekske koffie. |
| Zèt de blomebek d'znacht mer bènne want 't geit vreze. |
| Wèts dich nog ein sjoean bak? |
|
|
|
bakken, bakke (baktj/bèktj, bakdje/beek, gebakke) |
|
| Moder beek vreuger ein aofteflaaj. |
|
|
|
|
|
bakker, bekker (bekkers, bekkerke) |
|
| De bekker sjeet lekker, sjeet oealiekook, drie maol gebakke en nog neet good. |
| Ein bekkerie. |
|
|
|
|
bakoven, bakoeave |
|
| Doe kóns neet tieënge eine bakoeave gape. |
|
|
|
|
|
baksteen, bakstein, brik (brikke, brikske) |
|
| Vreuger trokke de brikkebekkers nao Pruses haer óm te wirke. |
| De brikke-oeave. |
|
|
|
|
|
|
balk, balk (belk, belkske) |
|
| Inne belk zaat d'n houtworm. |
|
|
|
|
|
balkenbrij, pannaas |
|
| Pannaas mèt sjroeap en appelesjuve, det is pas lekker! |
|
|
|
|
|
balorigheid, zaatvraeterie |
|
| Ze deje det oet zaatvraeterie. |
|
|
|
|
|
band, bandj (benj, bendje) |
|
| Hae spuueltj in ei bendje. |
| Ei bendje inne haor höbbe. |
|
|
|
|
bang, sjoew (sjoewer, sjoewst) |
|
| Ich en dich en doe make alle minse sjoew, ich en dich en Sjang make alle minse bang. |
|
|
|
|
|
bangelijk, benkelik |
|
| Doe bès ouch ei bietje benkelik aangelagd. |
|
|
|
|
|
bangerik, bangesjietert, bóksesjietert, sjietbóks, sjietert, sjiethoes, sjoewe, sjoewerik |
|
| Waat bès se toch ei sjiethoes! |
| Det is eine sjoewe. |
|
|
|
|
bank, bank (benk, benkske) |
|
| Geldj bie de bank lieëne. |
| Bie Sterrebosch waere väöl luueges vertèldj op 't luuegebenkske. |
|
|
|
|
banketstaaf, bótterlètter |
|
|
|
|
|
|
|
barst, boost (booste, beustje) |
|
| Dao zitj ein boost inne roet. |
|
|
|
|
|
barsten, booste (boostj, boosdje, gebooste) |
|
| Det glaas is gebooste. |
|
|
|
|
|
bed, bèd (bèdde, bèdje) |
|
| Es det ’t bèd mer neet huuertj. |
| D'n eine spreitj ’t bèd en d’n angere geit t’r op ligke. |
| Emes van 't bèd op 't struue helpe. |
|
|
|
bedelaar, baedelieër (baedelieërs, baedelieërke) |
|
| T'r oetzeen wie eine baedelieër. |
| 't Duit d'n eine baedelieër leid det d'n angere ane duuer steit. |
| Zoea besjaamdj zeen wie eine baedelieër. |
|
|
|
bedelen, baedele (baedeltj, baedeldje, gebaedeldj), grantje (grantj, grandje, gegrantj) |
|
| Ge-aedeldj, gebaedeldj, gestoeale, gekocht: ie-wie-waaj-weg, doe bès verkocht. |
| De baedelieër stóng te grantje toet det d'r get kreeg. |
|
|
|
|
bedelpater, koearepater, spekpater |
|
|
|
|
|
|
|
bederven, bedèrve (bedèrftj/bedurftj, bedorf, bedorve) |
|
| Mèt laf waer bedurftj de sop hieël gaw. |
|
|
|
|
|
bedevaart, baejevaart |
|
| Op baejevaart gaon nao Kaevelieër. |
|
|
|
|
|
bedienen, bedene (bedeentj, bedeendje, bedeendj) |
|
| Bedeen dich mer good. |
| D'n daeke kwaam de stervendje bedene. |
| Bie ei restaurant inne bedening wirke. |
|
|
|
bedompt, dómpetig, dómpig |
|
| 't Is hie erg dómpig. |
|
|
|
|
|
bedreven, doortouwdj |
|
| Probeer dich neet mèt dae te maete, want hae is in alles doortouwdj. |
|
|
|
|
|
bedriegen, bedrege (ich bedreeg, doe bedruugs, hae bedruugtj, zie bedrege, bedroeag, bedroeage), betoepe, bezeike, kloeate (kloeatj, kloeadje, gekloeatj), vernäöke (vernäöktj, vernäökdje, vernäöktj) |
|
| Eine dae luugtj, dae bedruugtj en dae steultj ouch. |
| Ze höbbe mich betoeptj. |
| Emes bezeike woea d'r bie stuit. |
|
|
|
bedrijf, bedrief (bedrieve, bedriefke) |
|
|
|
|
|
|
|
bedroefd, bedreufdj (bedreufdjer, bedreufst) |
|
|
|
|
|
|
|
beduimeld, bedoemeldj, beknoemeldj |
|
| Doe höbs mich det book gans bedoemeldj. |
| Ei beknoemeldj taofellake. |
|
|
|
|
|
|
beek, bieëk (bieëke, bieëkske) |
|
| Vreuger waerdje de was inne bieëk opgespeuldj. |
|
|
|
|
|
|
|
been, bein (bein, beinke) |
|
| Doot dich vanne bein aaf. |
| Waat de kop vergitj, mótte de bein misnete. |
| Klage mèt gezónj bein. |
|
|
|
beenkap, kemasj (kemasje) |
|
| De pliesie en de seldaote haje vreuger kemasje aan. |
|
|
|
|
|
beer (1), baer (baere, baerke) |
| roofdier |
| De baer rieje. |
| Vang dich eine baer! |
|
|
|
|
beer (2), bieër (bieëre, bieërke) |
| mannelijk varken |
| Mètte zoog nao de bieër gaon. |
|
|
|
|
|
beest, bieëst (bieëste, bieëstje) |
|
| De bieëst oethange. |
| 't Raengeltj wie ein bieëst. |
| Doe nötte bieëst! |
|
|
|
beetje, bietje (bietjes), bitje |
|
| Bietje bie bietje goof d'r bie. |
|
|
|
|
|
beginnen, beginne (begintj, begós, begóste, begós/begónne) |
|
| Is de vekansie al begós? |
|
|
|
|
|
begrijpen, begriepe (begrieptj, begreep, begrepe), inkómme |
|
| Ich kan mich neet begriepe det d'r det neet wètj. |
| Dao kan ich inkómme. |
|
|
|
|
|
|
begroten, begroeate (begroeatj/begruuetj, begroeadje/begruuedje, begroeatj/begruuetj) |
|
| Op wieväöl is dae boew begruuetj? |
| Ein begroeating make. |
|
|
|
|
|
|
behalve, behalve, boete |
|
| Boete de femilie waas nemes dao. |
|
|
|
|
|
behoorlijk, behuuerlik, rezonabel |
|
| Det is behuuerlik lestig. |
| 't Haet d'znacht rezonabel geraengeldj. |
|
|
|
|
behuisd, behoesdj |
|
| Det groeat gezin waas klein behoesdj. |
|
|
|
|
|
bekend, bekèndj (bekèndjer, bekèndjst) |
|
| Det is mich bekèndj. |
| "Dao weurtj bekèndj gemaaktj: óm drie oor noeadslachting bie …" |
| Eine bekèndje. |
|
|
|
bekennen, bekènne (bekèntj, bekèndje, bekèndj) |
|
| Doe mós roete bekènne. |
| Ein bekèntjenis aaflègke. |
|
|
|
|
beker, bieëker (bieëkers, bieëkerke) |
|
|
|
|
|
|
|
bekeren, bekieëre (bekieërtj, bekieërdje, bekieërdj) |
|
|
|
|
|
|
|
bekijken, bekieke |
|
| Det d'r 't zich mer bekiektj. |
| Mós se dich det dao ins bekieke waat ze gemaaktj höbbe. |
|
|
|
|
bekomen, bekómme |
|
| Det aete zoea laat oppen aovendj is mich neet good bekómme. |
|
|
|
|
|
bekostigen, beköstige (beköstigtj, beköstigdje, beköstigdj) |
|
| Waem zal det beköstige? |
|
|
|
|
|
bekvechten, stechele (stecheltj, stecheldje, gestecheldj), straeve (straeftj, straefdje, gestraefdj), zich tagke (taktj, takdje, getaktj), zich vreiele (vreieltj, vreieldje, gevreieldj), zich vreigele |
|
| Lik neet zoea te straeve. |
| Ze zeen zich aan 't tagke. |
| Die twieë bie ós naeve zeen zich altied aan 't vreigele. |
|
|
|
bekwaam, bekwaom, kepabel, kómpabel |
|
| Dao is d’r neet kepabel vuuer. |
|
|
|
|
|
belasten, belestige (belestigtj, belestigdje, belestigdj) |
|
| Waem höbbe ze daomèt belestigdj? |
|
|
|
|
|
beledigd, getroeaje |
|
| Gaw getroeaje zeen. |
|
|
|
|
|
beleefd, belaefdj (belaefdjer, belaefdjst) |
|
| Waat ei belaefdj kindj! |
|
|
|
|
|
Belg, Belsj (Belzje, Belsjke) |
|
|
|
|
|
|
|
België, Belsj |
|
| Hae woeantj op 't Belsj. |
|
|
|
|
|
Belgische, Belzje |
|
| Hae is getrouwdj mèt ein Belzje. |
| Wae ginge vreuger nao Kaesing óm Belzje kauwgum. |
|
|
|
|
belonen, beloeane (beloeantj, beloeandje, beloeandj) |
|
| Ein beloeaning verdene. |
|
|
|
|
|
beloop, beloup |
|
| Alles op zie beloup laote. |
|
|
|
|
|
beloven, belaove (belaoftj, belaofdje, belaofdj), toezègke, verspraeke |
|
| Belaofdj is belaofdj! |
| Emes get verspraeke. |
|
|
|
|
bemesten, bemèste ( bemèstj, bemèsdje, bemèstj), tónne (tóntj, tóndje, getóndj) |
|
| 't Is noe tied óm 't landj te bemèste. |
| Ze zeen aan 't tónne, 't stinktj versjrikkelik. |
|
|
|
|
bemoederen, bemodere (bemodertj, bemoderdje, bemoderdj) |
|
| Alzelaeve bès se mich aan 't bemodere. |
|
|
|
|
|
bemoeien zich, zich bemeuje, zich meuje (meutj, meudje, gemeudj) |
|
| Woea meuts se dich mèt? |
|
|
|
|
|
bengel, batraaf (batrave, batraefke), prengel (prengels, prengelke), saro (saro's), satam (satams), vlieëgel (vlieëgels, vlieëgelke) |
|
| Waat eine satam is det jónk. |
| Det is eine prengel, dae vingtj gaer van alles aan. |
|
|
|
|
benieuwen, benoewe (benoewtj, benoewdje, benoewdj) |
|
| Ich bèn benoewdj waat ze daovan zulle zègke. |
|
|
|
|
|
benijden, benieje (benietj, beniedje, beniedj) |
|
| Óm zoeaväöl ieëlenj kóns se nemes benieje. |
|
|
|
|
|
benoemen, beneume (beneumtj, beneumdje, beneumdj), benumme |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bepalen, bepaole (bepaoltj, bepaoldje, bepaoldj) |
|
|
|
|
|
|
|
berichten, besjeid zègke |
|
| Zèk mich besjeid es de vergadering doorgeit. |
|
|
|
|
|
beroerte, beslaag |
|
| Ei beslaag gehadj höbbe. |
|
|
|
|
|
bes, bieër (bieëre, bieërke) |
|
| Roeaj en zwarte bieëre. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bescheuren zich, zich besjuuere (besjuuertj, besjuuerdje, besjuuerdj), zich verriete (verrietj, verreet, verrete) |
|
| Zich verriete vanne lach. |
|
|
|
|
|
beschuit, besjuut (besjute, besjuutje) |
|
| Besjuut mèt muuskes. |
| Emes ei besjuutje vore. |
|
|
|
|
besef, bezej |
|
| Get zónger bezej doon. |
| Höbs se nog bezej? |
| Hae haet dao gein bezej van. |
|
|
|
beslaan, beslaon |
|
| 't Paerd beslaon. |
| Good beslage vuuer d'n daag kómme. |
| Good beslage zeen. |
|
|
|
|
|
besmettelijk, besmèttelik (besmètteliker, besmèttelikst), smèttelik |
|
| Ei wit humme is erg besmèttelik. |
| Ei wit kemunieklèdje is hieël smèttelik. |
|
|
|
|
besmetten, aanstaeke, besmètte, smètte (smètj, smèdje, gesmètj) |
|
| Ich huuer des se flink verkaodj bès, staek mich neet aan! |
| Waterpókke smètte. |
|
|
|
|
best, bèst |
|
| Doe kóns bèst te voot gaon. |
| Miene bèste vrindj is verhoesdj. |
| Det kan de bèste gebuuere, mer de stómste 't ieëst! |
|
|
|
bestaan, bestaon |
|
| Waas doe vertèls bestuit neet. |
|
|
|
|
|
besteden, bestaeje (bestaetj, bestaedje, bestaedj) |
|
| Det is aan hum neet bestaedj! |
|
|
|
|
|
bestrating, bestraoting |
|
| Uuever de bestraoting van Thoear braeke de toeriste häöre nak. |
|
|
|
|
|
betalen, berappe (beraptj, berapdje, beraptj), betale (betaaltj, betaaldje, betaaldj) |
|
| Det kan ich neet berappe, det is mich te deur! |
|
|
|
|
|
betamen, zich gehuuere (gehuuertj, gehuuerdje, gehuuerdj) |
|
| Det gehuuertj zich neet. |
|
|
|
|
|
|
|
beter, baeter, baeterder |
|
| Baeter erm mèt ieër es riek mèt sjanj. |
| Baeter slecht gevare es good gegange. |
| Hae is al get baeterder es gister. |
|
|
|
beterschap, baetersjap |
|
| Emes baetersjap winse. |
|
|
|
|
|
betrappen, trappere (trappeertj, trappeerdje, getrappeerdj) |
|
| Emes trappere op ein luuege. |
|
|
|
|
|
betreffende, aangaondje |
|
| Ich wil nog get zègke aangaondje die kwestie. |
|
|
|
|
|
betrekken, betrèkke |
|
| De locht is aan 't betrèkke. |
| Emes örges in betrèkke. |
| Det is mer betrèkkelik. |
|
|
|
betrouwbaar, betroewbaar |
|
| Dae mins zuut t'r toch waal betroewbaar oet. |
|
|
|
|
|
beu, käökmeug, kótsmeug |
|
| Sjei oet mèt dien gezeiver, ich bèn dich käökmeug. |
| 't Gezanik kótsmeug zeen. |
|
|
|
|
beugel, buuegel (buuegels, buuegelke) |
|
| Allewiel höbbe väöl kinjer eine buuegel. |
|
|
|
|
|
beuren, buuere (buuertj, buuerdje, gebuuerdj) |
|
| Höbtj gae nog get gebuuerdj vuuer daen aoje kraom? |
|
|
|
|
|
beurt, buuert |
|
| Doe bès ane buuert. |
|
|
|
|
|
bevallen, gaje (gaatj, gaadje, gegaadj) |
|
| Det gaadje 'm waal. |
|
|
|
|
|
bevelen, bevaele (bevaeltj, bevoeal, bevoeale) |
|
| Bevael dienen hóndj en blaf zelf! |
|
|
|
|
|
bevriend, bevrindj |
|
| Wae zeen al jaore good bevrindj. |
|
|
|
|
|
bevuilen, zich begaffele (begaffeltj, begaffeldje, begaffeldj), zich begaje (begaatj, begaadje, begaadj), zich beknoeaje, zich oetstrieke |
|
| Woea höbs doe gespuueldj, doe höbs dich zoea begaadj! |
| Doe höbs dich aardig beknoeadj mèt die roeaj bieëre. |
| Kindj, waat höbs se dich weer oetgestreke! |
|
|
|
bewegen, bewaege (bewaegtj, bewaegdje/bewoeag, bewaegdj/bewoeage) |
|
| Ich haaj neet väöl plaats inne bös, ich kós mich klamp bewaege. |
|
|
|
|
|
beweren, bewieëre (bewieërtj, bewieërdje, bewieërtj) |
|
| Waat se mich noe bewieërs, dao gluif ich gein poes van. |
|
|
|
|
|
bewijzen, aantuine, bewieze |
|
| Tuin mer ins aan det 't zoea is. |
| Kóns se det ouch bewieze? |
|
|
|
|
bewonderen, bewónjere (bewónjertj, bewónjerdje, bewónjerdj) |
|
|
|
|
|
|
|
bewoner, bewoeaner (bewoeaners) |
|
|
|
|
|
|
|
bewusteloos, verduseldj |
|
| De doef loeag verduseldj wie ze zich tieënge de raam op haaj gevloeage. |
| Es ich ’m tieëngekóm, houw ich ’m verduseldj. |
|
|
|
|
bezem, baesem (baeseme, baesemke) |
|
| Mètte groeave baesem t’r uueverhaer gaon. |
| Es det waor is, den vraet ich eine baesem! |
| Laot 'm mer ins op eine baesem pisse! |
|
|
|
bezeten, bezaete |
|
| Van d'n duvel bezaete zeen. |
|
|
|
|
|
bezetten, bezètte |
|
| Dae stool is bezatte. |
| Die moor is bezatte. |
|
|
|
|
bezig, doondje |
|
| Wacht effekes, hae is nog doondje. |
|
|
|
|
|
bezoek, aanluip, bezeuk |
|
| Wae höbbe väöl aanluip gehadj. |
| Bie emes op bezeuk gaon. |
| De bezeukore zeen smiddigs en saoves. |
|
|
|
bezuipen zich, zich bezoepe |
|
| Straol bezoeape zeen. |
|
|
|
|
|
bezwaar, bezwaor (bezwaore) |
|
| Dao höb ich gein bezwaor tieënge. |
|
|
|
|
|
bezweet, bezwètj |
|
| Hieël bezwètj zeen. |
|
|
|
|
|
bibberen, razele (razeltj, razeldje, gerazeldj), riejere (riejertj, riejerdje, geriejerdj) |
|
| Staon te razele oppe bein. |
| Riejere wie eine kwakkert. |
|
|
|
|
bibberig, razelig (razeliger, razeligst), riejerechtig |
|
| Hae stuit razelig oppe bein. |
|
|
|
|
|
bidden, baeje (baetj, baedje, gebaedj) |
|
| Ooslevenhieër van ’t kruuts aafbaeje. |
| Baed mer det 't good geit. |
| De stoeatkop hingtj te baeje inne locht. |
|
|
|
bidprentje, printje |
|
| Det is ei sjoean printje. |
|
|
|
|
|
biechten, beechte (beechtj, beechdje, gebeechtj) |
|
| Det kums se dich nog aan ’t beechte, jóng. |
| Wae ginge ós ins inne maondj beechte. |
| Eine beechtstool. |
|
|
|
bieden, beje (ich beej, doe beets/buts, hae beetj/butj, boeaj, geboeaje) |
|
| "Ich beej doezendj, waat buts dich?" "Jeh, ich höb twieëdoezendj geboeaje." |
|
|
|
|
|
bier, beer (beer, beerke) |
|
| Ei pötje beer op zienen tied smaaktj good. |
| 't Beer inne stevele höbbe staon. |
| Ei beerbuukske höbbe. |
|
|
|
bierbrouwer, broewer (broewers, broewerke), bruier |
|
| Woea de bruier is, hooftj de bekker neet te zeen. |
|
|
|
|
|
bierpap, beerpap, slemp, slemppap |
|
| Moder maakdje slemppap es wae verkaodj woeare. |
|
|
|
|
|
biet, kroeat (kroeate, kruuetje) |
|
| De kroeate inkoele. |
| Eine kop wie ein kroeat höbbe. |
| Ein kroeat oetholle óm t'r ein lampion van te make. |
|
|
|
big, bak (bagke, bekske) |
|
| De zoog haaj twelf bagke. |
|
|
|
|
|
bij (1), bie (bieje, bieke) |
| insect |
| Dao haet mich ein bie gestoeake. |
| Eine biejekörf. |
| Eine biejesteek. |
|
|
|
bij (2), bie |
| voorzetsel |
| Bie ós. |
| Good bie zeen. |
| Det kós t'r nog waal bie. |
|
|
|
bijbel, biebel (biebels, biebelke) |
|
|
|
|
|
|
|
bijdehand, biedehandj, flokker, vengig, vlokker |
|
| Ei flokker wècht. |
| Det jungske is ei vengig menke, dae zitj uueveral mèt zien naas bie. |
| Ei vlokker maedje. |
|
|
|
bijeen, bie-ein |
|
| Doe höbs se neet allemaol mieë bie-ein! |
| Zich bie-einrape en weer wiejergaon. |
| Det huuertj bie-ein. |
|
|
|
|
|
bijkomen, biekómme |
|
| Hae waas efkes vanne werreld aaf, mer is noe weer biegekómme. |
| Ich bèn ei paar kilo biegekómme inne vekansie. |
|
|
|
|
bijl, biel (biele, bielke) |
|
| De bielemenkes loupe vuuerop inne sjötterie. |
|
|
|
|
|
bijleggen, bielègke |
|
| Ein ruzing bielègke. |
| Wae höbbe allemaol biegelagd vuuer 't cadeau. |
|
|
|
|
bijna, bekans, bienao, haost |
|
| Det waas bekans raak! |
| 't Is haost neet te geluive. |
|
|
|
|
bijpraten, biekalle |
|
| Wiene kums se ins, wae mótte nog ins biekalle. |
|
|
|
|
|
bijstand, biestandj |
|
| Inne biestandj loupe. |
|
|
|
|
|
bijten, biete (bietj/bitj, beet, gebete) |
|
| Die twieë biete zich. |
| Zich örges de tenj op kepot biete. |
| Det bitj zich neet. |
|
|
|
bijvoorbeeld, bevuuerbeeldj |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
bijzonder, apaart, bezunjer, epaart |
|
| Det is get bezunjers. |
| Det is toch waal echt get epaarts. |
|
|
|
|
bil, bats (batse, betske), kis (kisse, kiske) |
|
| Die haet ei paar dikke batse. |
| Sjuuf ins ein bats! |
| Van 't lang zitte kreeg ich stief kisse. |
|
|
|
biljarten, biljare (biljaartj, biljaardje, gebiljaardj) |
|
| Ze gaon eder waek biljare. |
|
|
|
|
|
binden, binje (bintj, bónj, gebónje) |
|
| Binj dich dien nistele. |
| Vreuger bónj men 't koeare achter de mejjers. |
|
|
|
|
binnen, bènne |
|
| Es se de duuer toe duis, bès se bènne. |
| Hae haet 't van bènne wie ein geit 't vèt. |
| Hae is bènne. |
|
|
|
binnenkort, bènnekort, ieërsdaags |
|
| Ieërsdaags kóm ich ins aan. |
|
|
|
|
|
binnenplaats, plaats (plaatse, plaetske) |
|
| Wae zoeate lekker inne zón op 't plaetske. |
|
|
|
|
|
binnenstebuiten, bènnesteboete, boetestebènne |
|
| Eine jas bènnesteboete drejje. |
|
|
|
|
|
biscuitbodem, zaochte baom |
|
| Eine zaochte baom gevöldj mèt aerbieëre. |
|
|
|
|
|
bisschop, bisjop (bisjoppe) |
|
|
|
|
|
|
|
blaar, blaor (blaore, bläörke) |
|
|
|
|
|
|
|
blaas, blaos (blaoze, bläöske) |
|
|
|
|
|
|
|
blad, blaad (blajer, blaedje) |
|
| Ei greun blaedje. |
| Ein blaadloes. |
|
|
|
|
bladerdeeg, sjilferdeig, sjilverdeig |
|
|
|
|
|
|
|
bladeren, blajere (blajertj, blajerdje, geblajerdj) |
|
| Ich blajer smörges gaer door de gezèt. |
|
|
|
|
|
bladluizen, meeldje |
|
| De wölleboeane zitte vol meeldje. |
|
|
|
|
|
blaffen, kaffe (kaftj, kafdje, gekaftj) |
|
| D'n hónd kaftj, kiek ins waem dao is. |
|
|
|
|
|
blauw, blaw |
|
| Blaw zeen vanne luuege. |
| Zoea blaw zeen es ein lei. |
| De blawwe breef. |
|
|
|
blazen, blaoze (ich blaos, doe bleus, hae bleustj/bleusj, zie blaoze, bloos, geblaoze) |
|
| Blaos mich op miene rök. |
| Lèt mer op, hae bleustj zien pertie waal. |
| Emes de stoeaf oette kleier blaoze. |
|
|
|
blazer, blaozer (blaozers, bläözerke) |
|
| De harmenieje höbbe gooj blaozers. |
|
|
|
|
|
bleek (1), blas (blasser, blaste), bleik (bleiker, bleikst) |
| wit |
| Doe zuus t'r blas oet, bès se krank? |
| Zoea bleik zeen wie einen dook. |
|
|
|
|
bleek (2), bleik (bleike, bleikske) |
| bleekveld |
| Vreuger lag m’n de was oppe bleik te druuege. |
|
|
|
|
|
blij, blie (bliejer, bliest) |
|
| Zoea blie wie ei klein wècht. |
|
|
|
|
|
blijven, blieve (blieftj, bleef, gebleve) |
|
| Ofwaal wae gaon heives, ofwaal wae blieve hie, zèk ’t mer! |
|
|
|
|
|
blind, blindj |
|
| Blindj geboeare zeen. |
| Ein blinj flaaj. |
| Ich gaon blindj mèt. |
|
|
|
blindedarm, blinjenderm |
|
| De blinjenderm waas óntstoeake. |
|
|
|
|
|
bloed, blood |
|
| Det zitj mich in 't blood. |
| Zeut blood höbbe. |
|
|
|
|
bloeden, bloje (blootj, bloodje, gebloodj) |
|
| Die wónj blieftj bloje. |
|
|
|
|
|
bloedworst, bloodwoost |
|
| Bloodwoost mèt appelesjuve. |
|
|
|
|
|
bloedzuiger, bloodzuger, negenuiger |
|
|
|
|
|
|
|
bloei, bleuj, bluuj |
|
| De keseboum stuit in bluuj. |
|
|
|
|
|
bloeien, bluje (bluutj, bluudje, gebluudj) |
|
| Blujendje blome. |
|
|
|
|
|
bloem (1), bloom (blome, bleumke) |
| plant |
| Bleumkes plökke langs de waeg. |
| Blome-aerd. |
| Eine blomist. |
|
|
|
bloem (2), bloom, mael |
| tarwemeel |
|
|
|
|
|
|
|
|
blond, blóndj (blónjer, blónjst) |
|
| Det is ein blónj. |
|
|
|
|
|
bloot, bloeat |
|
| Eine bloeaterik. |
|
|
|
|
|
blootvoets, berves |
|
| Loup neet berves, mörge bès se krank. |
|
|
|
|
|
blouse, bloes (bloeze, bluuske) |
|
| Ei roete bluuske aanhöbbe. |
|
|
|
|
|
blut, keps |
|
| Ich bèn gans keps. |
|
|
|
|
|
bodem, baom (bäöm, bäömke) |
|
| Die doeas haet geine baom. |
| Geine baom inne bóks höbbe. |
| Ein aerbieëreflaetje mèt ein hel bäömke. |
|
|
|
boek, book (beuk, beukske) |
|
| 't Book is al ómgedrage. |
| Och, dao kan ich ei book uuever sjrieve. |
| Hae waas bookhaojer. |
|
|
|
boeket, bekèt (bekètte, bekètje) |
|
| Eine sjoeane bekèt blome. |
|
|
|
|
|
boekweitmeel, bokesmael |
|
| Van bokesmael make ze bokeskook. |
|
|
|
|
|
boer, boer (boere, buurke) |
|
| De stómste boere höbbe de dikste aerpel. |
| Waat de boer neet kèntj, det vritj d'r neet. |
|
|
|
|
boeren (1), boere (boertj, boerdje, geboerdj) |
|
| Dae haet good geboerdj. |
| Achteroetboere. |
|
|
|
|
boeren (2), boere (boertj, boerdje, geboerdj), oprupse (rupstj op, rupsdje op, opgerupstj) |
| een boer laten |
| Van redieze mós se dèk oprupse. |
|
|
|
|
|
boerenkool, boeremoos, greun moos |
|
|
|
|
|
|
|
boerenwormkruid, mupkeskroed, wormkroed |
|
| Mupkeskroed is ein vanne zeve kruje vanne kroedwès. |
|
|
|
|
|
bof, bóf |
|
| De bóf is besmèttelik. |
|
|
|
|
|
boffen, bóffe (bóftj, bófdje, gebóftj) |
|
| Wae höbbe gebóftj mèt 't waer. |
|
|
|
|
|
|
|
bok (1), bók (buk, bukske) |
| dier |
| Aoj buk höbbe stief häör. |
| Ich höb det gedaon vuuer de bók zien kloeate. |
| Toen waas de bók vét. |
|
|
|
bok (2), bók (buk, bukske) |
| lid van de Koninklijke Harmonie van Thorn |
| In Thoear höbs se geite en buk: mèt vastelaovendj zeen ze Geitebuk. |
|
|
|
|
|
|
|
bokkenrijder, bókkeriejer |
|
| In Thoear wórt in 1775 eine bókkeriejer veroeardeildj. |
| De bókkeriejersbende. |
|
|
|
|
bokkepruik, bókkepruuk |
|
| Zie haet de bókkepruuk op. |
|
|
|
|
|
bokking, bögkem (bögkems, bögkemke) |
|
| Vuuer eine bögkem weurtj de pan neet opgezatte. |
|
|
|
|
|
bol, bol (böl, bölke) |
|
| Kerstböl inne boum hange. |
| De sjöt haaj 't lèste bölke gemistj oppen Aoje Limburger. |
|
|
|
|
bom, bóm (bómme, bumke) |
|
| Op aodjaorsdaag goeaje de jónges väöl mèt bumkes. |
| Dao kós waal ein bóm gevalle zeen! |
|
|
|
|
bon, bón (bónne, bunke) |
|
| Doe mós 't bunke altied good beware vuuer de geransie. |
|
|
|
|
|
bond, bóndj (bunj, bundje) |
|
| Bès doe lid vanne bóndj? |
| Bie de bóndj hóndsvoor hoeale. |
| De ein sjötterie van Thoear is bie de Remunjse bóndj en de anger bie de Wieërtse bóndj. |
|
|
|
bonensoep, boeanesop |
|
| Öpke, döpke, boeanesöpke, öpke, döpke, knol. |
|
|
|
|
|
bonk, bónk (bunk, bunkske) |
|
| Det is eine bónk van eine kaerel. |
| Bunk van aerpel höbbe. |
| Det zeen bunk van kaart die ich noe gekrege höb. |
|
|
|
bont, bóntj |
|
| Bekèndj staon wie eine bóntjen hóndj. |
| Mèt vastelaovendj zeen t'r bóntje aovendje. |
| Van boeave bóntj en van ónger stróntj. |
|
|
|
boodschappen, boeadsjappe, waar |
|
| Zoea waar, zoea geldj, zoea geldj, zoea waar. |
|
|
|
|
|
boodschappentas, kallebas (kallebasse, kallebeske) |
|
| Eine kallebas vol waar. |
|
|
|
|
|
boog, baog (bäög, bäögske) |
|
| Sjete mèt piel en baog. |
| Omdet d'r sjoew waas vuuer d'n hóndj leep d'r mèt ei bäögske óm 'm haer. |
|
|
|
|
boom, boum (buim, buimke) |
|
| Eine boum van eine kaerel. |
| Doe kóns mich de buim in! |
| Eine boum vèltj neet vannen ieëste slaag. |
|
|
|
boomgaard, bóngerd (bóngerde, bungerke) |
|
| Eine groeate bóngerd mèt appele- en paerebuim. |
|
|
|
|
|
boomstronk, bóks |
|
| Es de boum is aafgezaegdj, blieftj de bóks zitte. |
|
|
|
|
|
boon, boean (boeane, buuenke) |
|
| Ein boean duit wie eine gek, ze liktj lever inne stoeaf es innen drek. |
| Ei sjienheilig buuenke. |
| Buuenkes renge. |
|
|
|
boord, boeard (boearde, bäördje) |
|
| Oma strikdje de bäördjes ane trui mèt veer naoldje. |
|
|
|
|
|
|
|
boot, boeat (buuet, buuetje) |
|
| Op ’t kenaal vore vreuger väöl mieë buuet es noe. |
|
|
|
|
|
bord (1), telder (telders, telderke) |
| eetbord |
| Det waas zoea lekker det wae d'n telder aflekdje. |
| Eine soptelder. |
|
|
|
|
bord (2), bord (borde, bördje) |
| (verkeers)bord |
| Eine bördjesdraeger vanne sjötterie. |
|
|
|
|
|
boren, boeare (boeartj, boeardje, geboeardj) |
|
|
|
|
|
|
|
borreltje, dröpke |
|
| Gaer ei dröpke drinke. |
|
|
|
|
|
borst, mem (memme, memke) |
|
| 't Kindje de mem gaeve. |
| Ane echelste mem hange. |
| Aoj mem! |
|
|
|
borstelen, beustele (beusteltj, beusteldje, gebeusteldj) |
|
| Lang haor mós se good beustele. |
| Ze zeen zich óngerein aan 't beustele. |
|
|
|
|
|
|
borstrok, kammezaol (kammezäöl, kammezäölke), liefke (liefkes) |
|
| Vreuger droge ze inne wintjer ei kammezäölke. |
| Ei wölle liefke. |
|
|
|
|
bos, bos (bosse, böske) |
|
| Ei böske blome. |
|
|
|
|
|
bot, sjink (sjinke, sjinkske) |
|
| Gaef d'n hondj eine sjink. |
|
|
|
|
|
boter, bótter |
|
| Mètte vot inne bótter valle. |
| Bótterflaaj mèt gaele pudding. |
| Ein bótterbloom. |
|
|
|
boterham, bótram (bótramme, bótremke), bótteram |
|
| Ein bótram mèt sjroeap. |
| Ein oeape en ein toe bótram. |
| Hae haet zich zien bótteram gekocht. |
|
|
|
botvieren, oetkure (kuurtj oet, oetgekuurdj) |
|
| Hae kuurdje zich oet op d'n hóndj. |
|
|
|
|
|
botweg, plómp-eweg |
|
| Hae zag det plómp-eweg. |
|
|
|
|
|
bout, bout (buit, buitje) |
|
| Doe kóns mich de bout hakke. |
|
|
|
|
|
bouw, boew |
|
| Dae boew is bekans klaor. |
| Inne boewvak höbbe väöl minse verplichtj vekansie. |
| Ein boewkieët. |
|
|
|
bouwval, boewval, tispel (tispels, tispelke) |
|
| Die aoj koeaj is eine boewval. |
| 't Weurtj hoeag tied det ze daen aojen tispel aafbraeke. |
|
|
|
|
boven, boeave |
|
| Boeave en ónger. |
| Boeavenein. |
| Boeavenuuever. |
|
|
|
bovendien, boetedet, daoboete |
|
| Des se te laat bès, wèts se, mer boetedet höbs se ouch nog de pepere vergaete. |
|
|
|
|
|
bovenste, boeaveste, buuevelste |
|
| Doe bès de boeavestebèste vanne ungelste plank! |
| Doe bès de buuevelstebèste. |
|
|
|
|
braadworst, braodwoost |
|
| Eine korte praek en ein lang braodwoost. |
| Doe, braodwoost! |
|
|
|
|
braak, braok |
|
| Det stök landj liktj al jaorelang braok. |
|
|
|
|
|
braam, braombieër |
|
| Geis se braombieëre plökke? |
| Eine braombieërestroek. |
|
|
|
|
Brabant, Braobantj |
|
| Eine Braobenjer. |
| Hae is getrouwdj mèt ein Braobanse. |
| Braobans bóntj. |
|
|
|
braden, braoje (ich braoj, doe breuts, hae breutj, braodje/brooj, gebraoje) |
|
| Zich ei stök pannaas braoje. |
| Eine braodkieëtel. |
|
|
|
|
braken, kótse (kótstj, kótsdje, gekótstj), spieje (spietj, spiedje, gespiedj), uuevergaeve |
|
| Hae kótsdje lóng en laever oet. |
| Hae duit niks es spieje. |
|
|
|
|
brand, brandj (brenj, brendje) |
|
| Get in brandj staeke. |
| Brandj ane lup höbbe. |
| De brandjpersessie. |
|
|
|
branden, branje (brantj, brandje, gebrandj) |
|
| Branje wie ein hèl. |
| 't Brantj neet! |
| Ei branjerig geveul. |
|
|
|
|
|
|
|
breed, breid (breier, breidst) |
|
| Ein brei straot. |
| Dae 't breid haet, lieëtj 't breid hange. |
| 't Is zoea breid es 't lank is. |
|
|
|
breedte, breidje |
|
| 't Kumtj oette lingdje of oette breidje. |
|
|
|
|
|
breien, breie (breitj, breidje, gebreidj), strikke (striktj, strikdje, gestriktj) |
|
| Mie moder strikdje zök op veer naoldje. |
| Strikgare. |
| Striknaoldj. |
|
|
|
breken, braeke (ich braek, doe briks, hae briktj, zie braeke, broeak/braak, gebroeake) |
|
| Hae braak bienao ziene nak uuever de rotzooi. |
| Det briktj 'm nog ins op. |
| Hae briktj nog geine cent in twieë. |
|
|
|
brem, brum (brumme, brumke) |
|
| Zich get brum aafsnieje. |
|
|
|
|
|
brengen, bringe (bringtj, bracht, gebracht) |
|
| Wae höbbe de spies nao de bekker gebracht. |
|
|
|
|
|
bretel, help (helpe, helpke) |
|
| Maak dich de helpe vast, de bóks zaktj dich aaf. |
|
|
|
|
|
brief, breef (breve, breefke) |
|
| Det gaef ich dich op ei breefke. |
| Ei breefke van tieën. |
|
|
|
|
|
|
briket, brekèt (brekètte, brekètje) |
|
| Brekètte hoeale óm de staof te stoeake. |
|
|
|
|
|
briletui, brilledoeas, sjei |
|
| Doot de bril inne sjei. |
|
|
|
|
|
broeden, breuje (breutj, breudje, gebreudj) |
|
| De broek zitj de eier oet te breuje. |
|
|
|
|
|
broei, breuj |
|
| Es de breuj in 't hui kwaam, vloeag de sjeur inne fik. |
|
|
|
|
|
broeierig, breujerig |
|
| 't Is breujerig werm. |
|
|
|
|
|
broek, bóks (bókse, bukske) |
|
| Det is ei sterk stök in ein aoj bóks. |
| Zich ein bóks aanmaete die tieën maote te groeat is. |
| Haaj ich mer in mien bèste bóks gesjete. |
|
|
|
|
|
|
|
broekzak, bóksetes |
|
| Ich staek mich de portemonnee inne bóksetes. |
|
|
|
|
|
broer, broor (breurs, breurke) |
|
| Ich höb nege breurs en vief zösters. |
|
|
|
|
|
bromfiets, brómmer (brómmers, brummerke) |
|
|
|
|
|
|
|
brommen, brómme (brómtj, brómdje, gebrómdj) |
|
| Eine brómbaer. |
|
|
|
|
|
bron, sprunk (sprunke, sprunkske) |
|
| Bie dae sprunk vins se 't water vuuer 't vieë. |
|
|
|
|
|
brons, bróns |
|
| Ei brónze beeldj. |
|
|
|
|
|
bronstig, breustig, gustig, töchtig |
|
| De zoog is breustig. |
| Die koe is gustig. |
|
|
|
|
brood, broead (bruuej, bruuedje), wèk (wègke, wèkske) |
|
| Doe bès mich ei bruuedje! |
| Neet van kook toet broead kómme. |
| Ei rezienewèkske. |
|
|
|
broos, kuuesper, sprok |
|
| Fien porselein en fien kristal is kuuesper. |
| Dae stek is erg sprok, dao kóns se neet op läöne. |
|
|
|
|
brouwen, broewe (broewtj, broewdje, gebroewe) |
|
| Ein beerbroewerie. |
|
|
|
|
|
brug, brök (brögke, brökske) |
|
| In 't wandellaantje höbs se väöl brökskes. |
|
|
|
|
|
bruid, broed (broede, bruudje) |
|
| Det waas ein sjoean broed! |
| Doe bès mich ei bruudje! |
| Ein sjoean broed vèltj ouch waal ins inne koestróntj. |
|
|
|
bruidegom, broedegóm |
|
| Broed en broedegóm. |
|
|
|
|
|
|
|
bruiloft, broeloft (broelofte) |
|
| Gein broeloft zoea klein of ze maaktj t'r waal ein. |
|
|
|
|
|
bruin, broen (broener, broenst) |
|
| 't Broen bakke. |
| Eine broene pater. |
|
|
|
|
bruinachtig, broensig |
|
| Die broensige sjoon passe neet bie det pak. |
|
|
|
|
|
bruisen, broese (broestj, broesdje, gebroestj) |
|
| Broesendj water. |
|
|
|
|
|
brutaal, vrek (vrekker, vrekst) |
|
| Zoea vrek es de straot. |
| Eine vreklap. |
|
|
|
|
buffet, befèt (befètte, befètje) |
|
| Mètte broeloft krege wae werm en kaod befèt. |
|
|
|
|
|
bui, bies (bieze, bieske), buuj (buje, buke) |
|
| Ónger ’t fietse krege wae ein flinke bies t’r op. |
| Hae wachdje de buuj röstig aaf. |
|
|
|
|
buigen, buige (buigtj, buigdje/boeag, gebuigdj/geboeage) |
|
| M'n mót 't tekske buige es 't jónk is. |
| D'n draod is gans geboeage. |
|
|
|
|
buik, boek (boeke/buuk, buukske), pens (pense, penske) |
|
| Dae haet eine boek wie eine börgemeister. |
| Zien ouge woeare groeater es ziene boek. |
| Det kóns se dich op diene boek sjrieve. |
|
|
|
buikpijn, boekpien, penspien |
|
|
|
|
|
|
|
buis, buus (buze, buuske) |
|
| Ei buuske blood. |
|
|
|
|
|
buiten, boete |
|
| Dao blief ich boete. |
| De was boete hange. |
| Gank dich neet te boete. |
|
|
|
buitenaf, boetenaaf |
|
| Zie kumtj van boetenaaf. |
| Zie woeane boetenaaf. |
|
|
|
|
|
|
buitenlander, boetelenjer (boetelenjers) |
|
| Die is getrouwdj mèt eine boetelenjer. |
|
|
|
|
|
buitenlandse, boetelanse |
|
| Hae haet zich ein boetelanse opgedaon. |
|
|
|
|
|
buitenlucht, boetelocht |
|
| Gank efkes de boetelocht op es se wils rouke. |
|
|
|
|
|
buitenom, boeteóm, boetenóm |
|
|
|
|
|
|
|
buitenshuis, boeteshoes |
|
| Ze haoje 't fieëst boeteshoes. |
|
|
|
|
|
buitenstaander, boetestenjer (boetestenjers) |
|
|
|
|
|
|
|
buitenste, boeteste, butelste |
|
|
|
|
|
|
|
bukken, bókke (bóktj, bókdje, gebóktj) |
|
| Zich bókke óm ei steinke oette sjoon te doon. |
|
|
|
|
|
bult, boebel (boebels, boebelke), böltj (böltje, böltje), pókkel (pókkele, pukkelke) |
|
| Vreuger zoeags se mieë minse mèt eine böltj. |
| Ich zit vol mögkeböltje. |
| Doe kóns mich de pókkel roetsje. |
|
|
|
bundel, bössel (bössele, bösselke), poes (poeze, puuske), wès (wèsse, wèske) |
|
| Ein bössel struue. |
| Ein poes blome. |
| Eine kroedwès. |
|
|
|
bunder, boonder |
|
| Veer vrechte van 20 are is eine boonder. |
|
|
|
|
|
bungelen, bómmele (bómmeltj, bómmeldje, gebómmeldj) |
|
| Ich zeen dich nog neet bómmele. |
|
|
|
|
|
bunzing, vis (visse, viske) |
|
| Ein vis vange mèt einen aafgerichdjen hóndj. |
| Stinke wie ein vis. |
|
|
|
|
burgemeester, börgemeister, börger |
|
| Eine börgemeister haet meistal väöl aanzeen. |
| Aan dich haje ze eine goje börgemeister! |
|
|
|
|
bus, bös (bösse, böske) |
|
| Ei böshökske. |
|
|
|
|
|
buurtbewoner, naober (naobers, naoberke) |
|
| Hae ging de naober aanzègke det groeatje doead waas. |
| Mèt naoberkinjer en naoberrinjer is m’n neet gaw bedroeage. |
|
|
